Είναι γνωστό πως το ευρύτερο επιχειρηματικό - επαγγελματικό περιβάλλον της χώρας διέρχεται περίοδο παρατεταμένης ύφεσης λόγω της οικονομικής κρίσης και όχι μόνο. Από την άλλη πλευρά οι εξελίξεις τρέχουν και η ανάγκη για σοβαρές αλλαγές είναι επιβεβλημένη προκειμένου να αρθούν αρρυθμίες και λειτουργικά αδιέξοδα του παρελθόντος ώστε όταν αρχίσει η ανάκαμψη να μπορεί να γίνει ένα νέο γόνιμο ξεκίνηνα.
Ο Μηχανικός εκπονεί μελέτες με τις οποίες κατασκευάζονται τεχνικά έργα, προσφέρει υπηρεσίες επίβλεψης / διοίκησης έργων και υπηρεσίες Τεχνικού Συμβούλου σε διάφορα θέματα που αφορούν κατασκευές, βιομηχανία, περιβάλλον κλπ. Εν γένει, ασκεί μία επαγγελματική δραστηριότητα με σημαντική “ένταση” ευθύνης αφού από κάποιο σοβαρό λάθος ή παράλειψή του, μπορεί να προκληθεί σοβαρή υλική ζημιά, οικονομική απώλεια ή ακόμη και θάνατος ατόμων.
Έχοντας ήδη συμπληρώσει την τρίτη δεκαετία της επαγγελματικής μου καριέρας αναλογίζομαι την τεράστια πρόοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας, τις μεγάλες αλλαγές που έχουν εμφανιστεί στο επάγγελμα του Μηχανικού, τις εντυπωσιακές ανακαλύψεις που έχουν αλλάξει ριζικά τον τρόπο που ζούμε και δουλεύουμε, τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές …Υπάρχουν όμως και κάποιες σταθερές αξίες οι οποίες φαίνεται ότι παραμένουν αναλλοίωτες στο πέρασμα του χρόνου. Μια από αυτές είναι η τάση μας ως Έλληνες να προσπερνάμε ή, καλύτερα, να αγνοούμε τις «ντιρεκτίβες» της ΕΈ (παλιά έκφραση πολιτικής “πανουργίας”, που υποδηλώνει “αντίσταση” σε ό,τι αφορά την υιοθέτηση αρχών που το Κυβερνείο των Βρυξελλών προσπαθεί να μας επιβάλλει) και να θεωρούμε ότι “είμαστε το κέντρο του κόσμου”! Ίσως τώρα με την πρωτόγνωρη οικονομική κρίση που βιώνουμε κάπως να αλλάζουμε άποψη …
Η πρακτική εμπειρία στη χώρα μας δείχνει πως ο θεσμός της Ασφάλισης δεν αξιοποιείται σωστά, και σύμφωνα με τα καταξιωμένα διεθνή πρότυπα. Παρατηρείται σοβαρό έλλειμμα αξιόπιστης πληροφόρησης για τον υποστηρικτικό ρόλο που η Ασφάλιση μπορεί αντικειμενικά να προσφέρει στο σύγχρονο Επιχειρηματία καθώς και ουσιαστική απόκλιση σε ότι αφορά την αρτιότητα και την πληρότητα των ασφαλιστικών καλύψεων. Θέματα που ειδικά σε περιόδους οικονομικής κρίσης θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με ιδιαίτερη σοβαρότητα.
Παρατηρείται πως η μέριμνα για ασφάλιση περιορίζεται συνήθως στην κλασική Ασφάλιση «Πυρός και συναφών κινδύνων». Η ασφαλιστική κάλυψη για «οικονομική απώλεια-απώλεια κερδών από την επέλευση κάποιου κινδύνου» πολύ συχνά απουσιάζει ή υποβαθμίζεται.
Οι έννοιες που συνδέουν τα θέματα «Παροχή Υπηρεσιών» και «Προστασία Καταναλωτή» και αφορούν τον οποιοδήποτε Επαγγελματία που προσφέρει υπηρεσίες έναντι αμοιβής, είναι:
- «Επαγγελματικά προσόντα» δηλαδή κατάλληλη επαγγελματική εκπαίδευση του παρέχοντος κάποια υπηρεσία έναντι αμοιβής
- «Διαπίστευση», δηλαδή απονομή επάρκειας σε ότι αφορά ελάχιστες αποδεκτές προϋποθέσεις για την άσκηση της αντίστοιχης δραστηριότητας του Επαγγελματία που παρέχει την υπηρεσία και
- «Εγγύηση» σε ότι αφορά την ποιότητα και αξιοπιστία των παρεχομένων υπηρεσιών ώστε να ικανοποιείται ο Καταναλωτής που πληρώνει.
Υπάρχει δυστυχώς, η αρκετά διαδεδομένη αντίληψη πως η Ασφάλιση είναι κάτι το όχι απολύτως αναγκαίο και ίσως κάτι που μπορεί να αποφύγει κανείς γλιτώνοντας/ εξοικονομώντας το αντίστοιχο κόστος.
Όταν επιβάλλεται ως συμβατική υποχρέωση, πολύ συχνά αντιμετωπίζεται ως αμφίβολης σκοπιμότητας δαπάνη και προς τούτο καταβάλλεται προσπάθεια για την υποβάθμισή της ή ακόμη και για την αποφυγή της. Επίσης πολύ συχνά διατυπώνεται μια χειρότερη αντίληψη που λέει ότι: «εμείς μια τέτοια ασφάλιση δεν τη χρειαζόμαστε και δεν μας αφορά. Επομένως γιατί να ξοδεύουμε;» ή ακόμη «ξέρουμε τη δουλειά μας και πάντα προσέχουμε. Τόσα χρόνια λειτουργούμε / είμαστε στο επάγγελμα και δεν μας έχει συμβεί κάτι …»
Ασαφής ο ρόλος τους μολονότι σημαντικός
Από τη μέχρι τώρα σχετική προσωπική εμπειρία μου, κάποιοι αντικειμενικοί λόγοι με κάνουν να πιστεύω πως η ελληνική ασφαλιστική αγορά βρίσκεται τουλάχιστον είκοσι (20) χρόνια πίσω από την αντίστοιχη του βασικού πυρήνα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μια πικρή πραγματικότητα, που συντάσσεται με την ευρύτερη άποψη “περί ελλείμματος” που χαρακτηρίζει το πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό σύστημα της χώρας μας, το οποίο επιμένει να εθελοτυφλεί και να «αγνοεί» παγιωμένες αρχές της ευρύτερης αγοράς και τις σύγχρονες εξελίξεις που η Ευρωπαϊκή Ένωση και η παγκοσμιοποίηση αργά και συστηματικά επιβάλλουν. Η τρέχουσα οικονομική κρίση που βιώνει η χώρα ίσως είναι η μοναδική ευκαιρία για ανατροπές και για αλλαγή του σκηνικού.
Αντιμετώπιση του κινδύνου με ορθολογική Ασφάλιση!
Οι σύγχρονες θεσμικές εξελίξεις αναδεικνύουν όλο και πιο πολύ την αναγκαιότητα θέσπισης κανόνων επιχειρηματικής δράσης συμβατών με το περιβάλλον. Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2004/35/ΕΚ για την Περιβαλλοντική Ευθύνη που έχει ενσωματωθεί στο εγχώριο δίκαιο (ΠΔ148 / 29-9-2009) και η οποία εκφράζεται με το «ο ρυπαίνων πληρώνει», αποτελεί τη σύγχρονη έκφραση ενός εξελισσόμενου θεσμικού πλαισίου γύρω από το Περιβάλλον και την ανάγκη προστασίας του.
Το μήνυμα του νέου θεσμικού πλαισίου για την προστασία του περιβάλλοντος, δεν είναι απλά «σύσταση» για πρόληψη ή, όπως άλλοτε, «ενθάρρυνση» για λήψη μέτρων προστασίας με κατάλληλη επιδότηση. Είναι προειδοποίηση προς τους πιθανούς ρυπαίνοντες για αυστηρή τιμωρία, η οποία μεταφράζεται σε εκ του νόμου υποχρέωση για υπέρογκες δαπάνες έρευνας και εργασίες αποκατάστασης.
Οι εξελίξεις απαιτούν και πιέζουν
Στο πλαίσιο της τρέχουσας οικονομικής κρίσης που αγγίζει το σύνολο της κοινωνίας, είναι και κάποιες θεσμικές εξελίξεις που προβληματίζουν. Πρόκειται για θέματα που ενώ έπρεπε προ πολλού να αναδειχθούν και να υιοθετηθούν στην πράξη, διάφορες σκοπιμότητες τα έθεταν στο περιθώριο ή σε δεύτερη προτεραιότητα. Ωστόσο, οι ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις καθώς και ανάγκες εκσυγχρονισμού σύμφωνα με τα ισχύοντα ευρωπαϊκά δεδομένα, αναγκαστικά τα θέτουν σε ημερήσια διάταξη. Ένα τέτοιο θέμα είναι η Περιβαλλοντική Ευθύνη. Δηλαδή, ευθύνη για τυχόν επιπτώσεις στο φυσικό περιβάλλον από κάποια παραγωγική διαδικασία σε συνδυασμό με κάποια σκόπιμη ή εξ αμελείας ανθρώπινη ενέργεια.
Απαραίτητος ο επαγγελματισμός και η υπευθυνότητα!
Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον θέμα που σχετίζεται με τη βασική “βιομηχανία” μας που είναι ο κλάδος του Τουρισμού και ο οποίος μπορεί και πρέπει να αποδώσει ακόμη περισσότερο συμβάλλοντας ουσιαστικά στην πολυπόθητη ανάκαμψη και ανάπτυξη της οικονομίας.
Οι Τουριστικοί Πράκτορες είναι επαγγελματικοί Φορείς Παροχής Υπηρεσιών με "ένταση ευθύνης". Ο λόγος είναι το γεγονός πως οι Πελάτες - Συνεργάτες τους είναι οργανωμένες επιχειρήσεις εξωτερικού που διακινούν μαζικό τουρισμό (ομάδες ξένων που επισκέπτονται τη χώρα μας). Στο πλαίσιο της δραστηριότητάς τους, υπάρχει πάντα η πιθανότητα να προκύψουν προβλήματα από λάθος ή παράλειψή τους με ενδεχόμενα ζημιογόνες συνέπειες στους Πελάτες τους, γεγονός το οποίο δημιουργεί νομική υποχρέωση για αποζημίωση. Για το λόγο αυτό, πολύ σωστά έχει προβλεφθεί η υποχρεωτική Ασφάλιση Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης βάσει σχετικής απαίτησης από Ευρωπαϊκή Οδηγία.
Θέμα που έχει απασχολήσει έντονα την ασφαλιστική αγορά, είναι η αφερεγγυότητα του Ασφαλιστή σε ότι αφορά τη μη απόδοση στην Ασφαλιστική Εταιρεία των ασφαλίστρων που εισπράττει. Οι Ασφαλιστικές Εταιρείες φαίνεται να έχουν αναγάγει σε μείζον θέμα κάτι που κατά βάση αφορά τη συμβατική σχέση τους με τους Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές και έχουν εμπλέξει και την Πολιτεία στη λήψη δραστικού μέτρου του "Ασφαλιστικού Τειρεσία". Δηλαδή, τιμωρία του καταχραστή Ασφαλιστή με εγγραφή του στους καταλόγους “Τειρεσία“! Κάτι που μπορεί στην πράξη να σημαίνει αδυναμία άσκησης του επαγγέλματος. Λύση, που έχει χαρακτηριστεί υπερβολικά αυστηρή και που θα μπορούσε να λεχθεί πως παραπέμπει σε ακραίο νομοθέτημα της εποχής της αρχαίας Μεσοποταμίας ("Αν το σπίτι καταρρεύσει και σκοτωθεί ο Ιδιοκτήτης του, θα θανατωθεί ο Κατασκευαστής που το είχε κάνει ..." - Κώδικας Χαμουραμπί, 1760 π.Χ.)!