ΠΟΙΟΤΗΤΑ & ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ (ΙΙ)

Εργαλεία διασφάλισης Καταναλωτή / Κοινωνικού Συνόλου

Δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική εφημερίδα nextdeal.gr, 30/12/2021.

Το παρόν άρθρο αποτελεί συνέχεια σχετικών άρθρων που δημοσιεύθηκαν με τον ίδιο τίτλο ΠΟΙΟΤΗΤΑ & ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ και με αντίστοιχους υπότιτλους “Προσεγγίζοντας την ουσία της Ασφάλισης” (βλ. ΕΔΩ) και “Διαχρονικής αξίας παράμετροι του σύγχρονου επιχειρείν” (βλ. ΕΔΩ).

Ήταν πριν από 25 χρόνια περίπου που είχα αρχίσει να αρθρογραφώ γύρω από εξειδικευμένες ασφαλίσεις επιχειρήσεων, δίνοντας έμφαση σε αυτή της Αστικής Ευθύνης. Ήταν τότε, θυμάμαι, που κάποιος Διευθύνων Σύμβουλος ασφαλιστικής εταιρείας με είχε ρωτήσει: “Γιατί δεν προχωράει η ζήτηση της Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης τη στιγμή που από το 1994 έχει θεσπιστεί ο Νόμος 2251/94 για την Προστασία Καταναλωτή, ο οποίος με αυστηρότητα προβάλλει μια τέτοια ανάγκη;”. Πιστεύοντας, την εποχή εκείνη, πως η δυναμική της πλήρους ένταξης της χώρας μας στην τότε ΕΟΚ μοιραία θα δρομολογούσε σημαντικές θεσμικές αλλαγές και στο κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο της χώρας μας, η τότε απάντησή μου ήταν πως “είναι θέμα πληροφόρησης και ωρίμανσης της αγοράς”. Κρίνοντας την ελάχιστη πρόοδο που μέχρι σήμερα έχει συντελεστεί στον κλάδο Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης, δυστυχώς, παρόμοια θα μπορούσε να είναι η εξήγηση: “Είναι θέμα πληροφόρησης και ωρίμανσης της αγοράς”.

Το πρόβλημα της Ποιότητας

Οι βασικοί μηχανισμοί που καθορίζουν την Ποιότητα με την έννοια της ικανοποίησης του Καταναλωτή / κοινωνικού συνόλου αναφορικά με προϊόντα και με την παροχή υπηρεσιών, είναι: - η Διαπίστευση, με την έννοια της διαδικασίας που ακολουθείται για την αναγνώριση της επάρκειας και αμεροληψίας των Φορέων που διενεργούν Πιστοποιήσεις, Μετρήσεις & Ελέγχους συστημάτων ποιότητας και - η Πιστοποίηση, με την έννοια της διαδικασίας που εφαρμόζεται από τους προαναφερθέντες Φορείς, για την επιβεβαίωση της αξιοπιστίας συστημάτων ποιότητας των επιχειρήσεων.

Η απόκλιση από τις εν λόγω διεθνώς καταξιωμένες αρχές της Διαπίστευσης και της Πιστοποίησης οδηγεί:

- σε κλονισμό της εμπιστοσύνης του καταναλωτικού κοινού,

- σε εισαγωγή πρακτικών αθέμιτου ανταγωνισμού και

- σε μείωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων στο ευρύτερο γεωγραφικό περιβάλλον.

Θεσμικές αδυναμίες

Είναι γνωστή η απροθυμία της ίδιας της αγοράς για αυτορρύθμισή της με εφαρμογή των Ευρωπαϊκών Οδηγιών που υποχρεωτικά έχουν ενσωματωθεί στην εγχώρια νομοθεσία. Η συγκεκριμένη άποψη, μπορεί κάλλιστα να λεχθεί πως ισχύει και στα θέματα πρακτικής εφαρμογή των διαδικασιών Διαπίστευσης και Πιστοποίησης. Θυμάμαι, την εποχή που είχε δημιουργηθεί το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης είχα κληθεί ως Εμπειρογνώμων Ασφαλίσεων να συμβάλλω στη διευθέτηση θεμάτων γύρω από τις ευθύνες των εμπλεκόμενων Φορέων και να προδιαγράψω τις απαιτήσεις ασφαλιστικής κάλυψής τους. Στα χρόνια που ακολούθησαν, εκ του αποτελέσματος εκφράζω την άποψη πως στην πράξη, μικρή πρόοδος έχει συντελεστεί επί της ουσίας αφού το θέμα της υποχρεωτικής ασφάλισης επαγγελματικής ευθύνης των φορέων Πιστοποίησης, εκφυλίστηκε σε ένα τυπικό Πιστοποιητικό προσαρμοσμένο στις χαμηλής ποιότητας προσεγγίσεις της αγοράς.

Στη χώρα μας, έχει παγιωθεί η συνείδηση πως ο κρατικός μηχανισμός, με τα θεσμικά όργανα που διαθέτει και με τον τρόπο που αυτά λειτουργούν, αδυνατεί να ελέγξει αποτελεσματικά την αξιοπιστία των παραπάνω μηχανισμών.Από την πλευρά τους, οι Ενώσεις των Καταναλωτών που είναι αποδέκτες των προϊόντων και των υπηρεσιών που τους προσφέρονται και ενδεχόμενα υφίστανται τις συνέπειες της “μη ποιότητας”, δυστυχώς έχουν περιορισμένες δυνατότητες στο να ελέγξουν με αντικειμενικά κριτήρια το όλο σύστημα και την εφαρμογή των νόμων.

Νόμος της Αγοράς

Στο πλαίσιο των ευρύτερων εξελίξεων, μόνη ελπίδα, είναι η ενεργοποίηση των Νόμων της Αγοράς ακολουθώντας αξιόπιστα, διαχρονικά δοκιμασμένα ευρωπαϊκά πρότυπα. Η διεθνής πρακτική έχει αποδείξει, πως όταν η Αγορά συνειδητοποιήσει ότι θίγονται τα συμφέροντά της, τότε μπορεί να αντιδράσει και να “ελέγξει” η ίδια την αγορά προβάλλοντας αξιώσεις και προκαλώντας ανάλογες τιμωρίες. Είναι προφανές πως και μόνο η διαδικασία αναζήτησης ευθυνών μπορεί να είναι οδυνηρή για τους υπαίτιους ή τους φερόμενους ως υπαίτιους ζημιών / επακόλουθων οικονομικών απωλειών. Τότε, ο βαθμός επάρκειας των κανόνων Διαπίστευσης, τα πιθανά λάθη των Φορέων Πιστοποίησης, Ελέγχων και των Εργαστηρίων ή οι τυχόν παραλείψεις στην τήρηση της νομοθεσίας, θα προσφέρουν έδαφος για αναζήτηση ευθυνών (με κατηγορίες βάσιμες ή μη) και για τεκμηρίωση της υπαιτιότητας ή συνυπαιτιότητας μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων.

Εκσυγχρονισμός του Συστήματος

Στην προκειμένη περίπτωση, η ζητούμενη λύση στη διασφάλιση των συμφερόντων του Καταναλωτή / Κοινωνικού Συνόλου, που αποτελεί θεμελιώδη υποχρέωση της Πολιτείας, εντοπίζεται στο θεσμό της Ιδιωτικής Ασφάλισης. Συγκεκριμένα, αυτό που χρειάζεται να θεσμοθετηθεί, σύμφωνα με τους κανόνες της ευρωπαϊκής - διεθνούς πρακτικής εμπειρίας, είναι:

- Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης των Επιχειρήσεων που κατασκευάζουν/ παράγουν, εισάγουν και διανέμουν/ πωλούν προϊόντα και

- Ασφάλισης Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης των Επαγγελματιών / Επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες.

Οι ασφαλίσεις αυτές μπορεί κάλλιστα να αποδειχθούν “καταλύτης” στο θέμα εξορθολογισμού της αγοράς. Αυτό γιατί, μέσω της υποχρεωτικής Ασφάλισης θα καθιερωθεί κάποια “εγγύηση” ότι κάποιος άλλος -εν προκειμένω η Ασφαλιστική Εταιρεία- θα πληρώσει για τις ζημιογόνες συνέπειες που ενδέχεται να προκύψουν από λάθη ή παραλείψεις, λόγω ελαττωματικών / μη ασφαλών προϊόντων και λόγω παροχής μη αξιόπιστων υπηρεσιών. Φυσικά, ως “υποχρεωτική” ασφάλιση νοείται όχι μόνο η τυπική εφαρμογή στο γράμμα που ορίζει ο νόμος του Κράτους αλλά και αυτή που θεσμικά εφαρμόζεται ως νόμος της Αγοράς. Νοούμε δηλαδή, αυτή που τεκμηριώνεται με άρτια και αξιόπιστα ασφαλιστήρια και όχι “ψευδεπίγραφα” που μόνο ποιότητα και ασφάλεια δεν εγγυώνται.