ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ (ΙΙ)

Υπάρχουν ευθύνες και δεν είναι στο "απυρόβλητο" ο δικηγόρος

Δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική εφημερίδα nextdeal.gr, 02/03/2021. (*)

Βασικές αρχές που σύμφωνα και με τη διεθνή πρακτική, διέπουν τις σχέσεις του Δικηγόρου με τον Πελάτη του:

1. Ο Δικηγόρος οφείλει να παρέχει νομικές υπηρεσίες και γνωμοδοτήσεις στον Εντολέα / Πελάτη του σε εύλογο χρόνο, ευσυνείδητα και με επιμέλεια.

2. Ο Δικηγόρος οφείλει να καταβάλλει εύλογη προσπάθεια για εξεύρεση λύσης σε νομικό πρόβλημα του Πελάτη του και να του παρέχει τη συμβουλή του σχετικά με την δυνατότητα αναζήτησης συμφωνίας συμβιβασμού ή επίκλησης εξωδικαστικών λύσεων.

3. Ο Δικηγόρος οφείλει επιμέλεια και εχεμύθεια υπέρ του Πελάτη του για χρήματα, έγγραφα, πληροφορίες που του εμπιστεύθηκε ή που περιήλθαν εις γνώση του.

Παρακάτω, επισημαίνονται κάποιες έννοιες που σχετίζονται με την επαγγελματική ευθύνη Δικηγόρου και οι οποίες σχετίζονται με μια αξιόπιστη ασφαλιστική κάλυψη.

Ευθύνη για κακοδικία

Πρωτίστως, θα πρέπει να γίνει σαφές και ταυτόχρονα αποδεκτό, πως ο Έλληνας δικηγόρος δεν είναι αλάνθαστος. Η προνομιακή νομοθετική ρύθμιση που επετεύχθη, με την σχετικά μεροληπτική πλειοψηφική Απόφαση 18/99 της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, θα μπορούσε να λεχθεί πως μπορεί να αλλάξει και επιπλέον  δεν είναι συμβατή με τη νομολογία ευρωπαϊκών δικαστηρίων. Αναφορικά, σημειώνεται πως σύμφωνα με άποψη νομικών, η εν λόγω απόφαση του Αρείου Πάγου όχι μόνο δεν έλυσε το νομικό ζήτημα περί ευθύνης δικηγόρων δημιουργώντας κάποια παγιωμένη νομολογία αλλά αποτελεί έναυσμα περαιτέρω προβληματισμού υπό το πρίσμα της ευρύτερης νομολογίας από τον ευρωπαϊκό χώρο. Έχει μεγάλη σημασία και προβληματίζει, η άποψη της μειοψηφίας της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου (εννέα μέλη του δικαστηρίου μεταξύ των οποίων ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος), σύμφωνα με την οποία οι δικηγόροι εμπίπτουν στη ρύθμιση του άρθρου 8 του Ν2251/94 (ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες) καθώς "παρέχουν κατά τρόπο ανεξάρτητο υπηρεσίες στο πλαίσιο της άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας. Η ιδιότητά τους δε ως δημοσίων λειτουργών αναφέρεται μόνο στην ενώπιον Δικαστηρίων και Αρχών εν γένει παράσταση κατά την άσκηση του έργου τους, όχι όμως και στην εσωτερική με τους πελάτες τους σχέση στο πλαίσιο της οποίας είναι ελεύθεροι επαγγελματίες που παρέχουν υπηρεσίες".

Διάπραξη αστικού αδικήματος

Κάθε επαγγελματίας, συμπεριλαμβανομένων και των δικηγόρων, οφείλει να επιδεικνύει επιμέλεια κατά το χειρισμό υποθέσεων πελατών του. Το άρθρο 8 του Ν2251/94 για την Προστασία Καταναλωτή ρητά ορίζει τη σχετική ευθύνη (ο παρέχων υπηρεσίες ευθύνεται για κάθε περιουσιακή ζημία ή ηθική βλάβη που προκάλεσε παράνομα και υπαίτια, με πράξη ή παράλειψη του, κατά την παροχή αυτών στον καταναλωτή. Ως παρέχων υπηρεσίες νοείται όποιος, στο πλαίσιο της άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας, παρέχει υπηρεσία, κατά τρόπο ανεξάρτητο).

Απαιτούμενο επίπεδο επιμέλειας και δεξιότητας

Ο βαθμός επιμέλειας και δεξιότητας που αναμένεται από το δικηγόρο είναι εκείνος που λογικά αναμένεται από ένα μέσο Δικηγόρο και όχι από ένα εξειδικευμένο που κατέχει ιδιαίτερα υψηλά προσόντα. Στη βάση αυτή κρίνεται και αποτιμάται η όποια οικονομική ζημιά, στο πλαίσιο ασφαλιστικής κάλυψης της επαγγελματικής ευθύνης Δικηγόρου.

Παράβαση συμβατικού όρου

Ένα σημαντικό στοιχείο στην άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος, με βάση το άρθρο 58 του νέου Κώδικα Δικηγόρων, είναι η έγγραφη συμφωνία με τον Πελάτη ή τον αντιπρόσωπό του, στην οποία ορίζεται και η αμοιβή του Δικηγόρου. Επαγγελματική ευθύνη μπορεί να προκύψει και από την παράβαση όρου της έγγραφης συμφωνίας / σύμβασης μεταξύ Δικηγόρου και Πελάτη.

Κάθε σύμβαση παροχής υπηρεσιών εμπεριέχει σιωπηρό όρο ότι ο επαγγελματίας θα ασκεί λογική επιμέλεια και δεξιότητα κατά την παροχή των υπηρεσιών. Κατά συνέπεια, αν η παράλειψη να ασκηθεί λογική επιμέλεια και δεξιότητα προκαλεί οικονομική απώλεια, ο Πελάτης μπορεί να εναγάγει το Δικηγόρο για αμέλεια.

Περιορισμός της επαγγελματικής ευθύνης

Σύμφωνα με τον περί Καταχρηστικών Ρητρών Νόμο για την Προστασία Καταναλωτή, ρήτρα που αποκλείει ή περιορίζει κατά τρόπο ανάρμοστο τα δικαιώματα του πελάτη σε περίπτωση μη πλήρους ή μερικής ή πλημμελούς εκτέλεσης οποιασδήποτε από τις συμβατικές υποχρεώσεις, θεωρείται καταχρηστική. 

Αποζημίωση αξίωσης

Αν και κάπως περιττό, να λεχθεί, σύμφωνα με τη θεμελιώδη αρχή του Αστικού Δικαίου, που ακολουθούνται από τη διεθνή ασφαλιστική πρακτική, όταν διαπράττεται ένα αστικό αδίκημα, το πρόσωπο που υφίσταται βλάβη ή ζημιά δικαιούται να αναζητήσει αποζημίωση από τον αδικοπραγούντα. Η αποζημίωση αποσκοπεί στο να θέσει το ζημιωθέν μέρος στη θέση που ήταν πριν να διαπραχθεί το αστικό αδίκημα, ακολουθώντας την αρχή πως η αποζημίωση πρέπει να είναι λογική.

Υπάρχουν ευθύνες αλλά υπάρχει και η ΑΣΦΑΛΙΣΗ

Οι υπηρεσίες του Δικηγόρου δεν είναι μόνο δικαστηριακές αλλά σχετίζονται και με παροχή πολύτιμων συμβουλών σε Πελάτες (Φυσικά Πρόσωπα ή/και Επιχειρήσεις). Είναι προφανές πως οι αντίστοιχες ευθύνες υπάρχουν και βαραίνουν. Ο σημερινός Δικηγόρος δεν είναι στο “απυρόβλητο”. Μπορεί κάλλιστα να κατηγορηθεί όχι απαραίτητα για κακοδικία (είπαμε, αυτό είναι σχετικά δύσκολο να συμβεί) αλλά για λόγους δυσφήμισης και συκοφαντίας, απώλειας εγγράφων, παραβίασης απορρήτου, παραβίασης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας κλπ.

Ευτυχώς, η επαγγελματική ευθύνη ασφαλίζεται!

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το κείμενο αποτελεί μέρος της Εισήγησης του κ. Γιώργου Κουτίνα »  με τίτλο: «ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ & ΑΣΦΑΛΙΣΗ», στο «1ο Πανελλήνιο Forum για το Δικηγορικό Επάγγελμα», το οποίο είχε γίνει στις 7 & 8 Νοεμβρίου 2014, στο Ζάππειο Μέγαρο, στην Αθήνα