Επαγγελματική Ευθύνη Μηχανικού

Αναγκαία η συνειδητοποίηση και η αντιμετώπιση της Ευθύνης!

Στο ξεκίνημα της καριέρας μου στον ασφαλιστικό κλάδο, πριν 30 χρόνια, διαπίστωσα πως υπήρχε μεγάλη άγνοια στα θέματα επαγγελματικών κινδύνων τόσο στα δημόσια έργα όσο και στα ιδιωτικά έργα. Πέρα από την επικοινωνία με έμπειρους μηχανικούς της αγοράς, χρειάστηκε να διερευνήσω το θεσμικό πλαίσιο που ίσχυε στη χώρα μας γύρω από τα δημόσια αλλά και στα συνήθη δομικά έργα που απασχολούσαν τη μεγάλη μάζα των ελεύθερων επαγγελματιών μηχανικών. Παράλληλα, άρχισα να αρθρογραφώ ώστε να υπάρξει η κατάλληλη ενημέρωση και να μπορέσω σαν επαγγελματίας Ασφαλιστής να προσφέρω λύσεις, σύμφωνα με τα δεδομένα της ώριμης ευρωπαϊκής αγοράς.

Παρά τις ραγδαίες εξελίξεις στο επάγγελμα του Μηχανικού, η άγνοια γύρω από τα θέματα ευθύνης συνεχίζει να υφίσταται. Ανέγγιχτη παραμένει η παγκόσμια νομική “πρωτοτυπία” της απόλυτης ποινικοποίησης του επαγγέλματος του Μηχανικού. Ίσως ελάχιστοι από τους παλιούς Μηχανικούς γνωρίζουν πως ο Έλληνας Μηχανικός είναι νομικά υπόλογος “για τυχόν παραβιάσεις της νομοθεσίας και των κανόνων της οικοδομικής, λόγω δόλου ή και αμέλειας” (Ν.2331/95 που τροποποίησε το άρθρο 286 του Ποινικού Κώδικα)!

Είναι ανθρώπινες αδυναμίες αλλά πώς;

Μετά από σπουδές και μία πρώτη καριέρα Μηχανικού συγκυριακά βρέθηκα, πριν περίπου 30 χρόνια, στον κλάδο των ασφαλίσεων. Αναπτύσσοντας κάποια εξειδικευμένη τεχνογνωσία και εμπειρία, εστίασα ιδιαίτερα στην Ασφάλιση Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης με έμφαση σε αυτή του Μηχανικού. Ασφαλιστικά, πρόκειται για την πιο περίπλοκη επαγγελματική ευθύνη σε σχέση με άλλα επαγγέλματα, αφού ο Μηχανικός πέρα από τυχόν υλικές ζημιές μπορεί να θεωρηθεί νομικά υπαίτιος για αποζημίωση σωματικής βλάβης ή θάνατο κάποιου/ων καθώς επίσης και για επακόλουθες άμεσες ή/και έμμεσες οικονομικές απώλειες.

Ο Μηχανικός, με την ιδιότητα του Μελετητή, Επιβλέποντα ή Συμβούλου του Επενδυτή / Ιδιοκτήτη / Κύριου του Έργου στο πλαίσιο υλοποίησης ενός τεχνικού έργου, αναλαμβάνει σοβαρές ευθύνες. Και όμως για το σοβαρό θέμα της Επαγγελματικής Ευθύνης, δυστυχώς υπάρχει σοβαρή έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησης.

Για τις συνέπειες από τυχόν λάθη ή παραλείψεις υπάρχει λύση!

Δημοσιεύθηκε και στην ηλεκτρονική εφημερίδα NextDeal στις 5/10/2023
Κάθε χρόνο την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Αρχιτεκτονικής μαζί με την Παγκόσμια Ημέρα Κατοικίας. Η πρωτοβουλία ανήκει στη Διεθνή Ένωση Αρχιτεκτόνων (UIA) με 1.300.000 μέλη παγκοσμίως και στοχεύει στην ανάδειξη του έργου του αρχιτέκτονα, που είναι κομβικής σημασίας για την αστική ανάπτυξη. Πέρα από τη συγκεκριμένη επετειακή ημέρα, αφορμή για το παρόν άρθρο υπήρξε πρόσφατο δημοσίευμα με τίτλο “Καλατράβα: Ο Ισπανός αρχιτέκτονας με τα έργα των εκατομμυρίων ευρώ που προκάλεσαν θαυμασμό και αντιδράσεις” (βλ. ΕΔΩ). Στο σχετικό δημοσίευμα, με εμφανή την αποφυγή σχολίων για το γνωστό θέμα / πρόβλημα της, για διάφορους λόγους , έλλειψης επαρκούς συντήρησης, επιχειρείται κάποια απόδοση ευθυνών στο μεγάλο αρχιτέκτονα ο οποίος με το διεθνώς αναγνωρισμένο έργο του, προσέδωσε αίγλη στις ολυμπιακές εγκαταστάσεις των αγώνων “ΑΘΗΝΑ 2004”.
Είναι λογικό εμπνευσμένοι δημιουργοί να προκαλούν αντιδράσεις και σχόλια με το πρωτοποριακό τους έργο. Είναι επίσης λογικό να προκύπτουν προβληματισμοί για ενδεχόμενες αστοχίες ή και ζημιογόνα συμβάντα που ανάγονται σε τυχόν λάθη ή και παραλείψεις ακόμη και από αρχιτέκτονες του βεληνεκούς Καλατράβα. Γιατί η αμέλεια, που μπορεί να είναι αιτία λάθους ή παράλειψης, είναι ανθρώπινη αδυναμία που ισχύει και στον καλύτερο επαγγελματία. Στη βάση αυτή είναι άκομψο αν όχι κακοπροαίρετο, χωρίς κάποια επαρκή τεκμηρίωση,  να αφορίζεται το δημιούργημα του οποιουδήποτε αρχιτέκτονα. Πολύ δε περισσότερο κάποιου ο οποίας έχει καταξιωθεί σε διεθνές επίπεδο!

Αφορά Ιδιώτες, Επενδυτές, Μηχανικούς, Μεσίτες, Δικηγόρους και Ασφαλιστές

Δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική εφημερίδα nextdeal.gr και στην εξειδικευμένη Πύλη Ενημέρωσης B2Green.gr 05/01/2021.

Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, από την 1^η Ιανουαρίου 2021 ενεργοποιείται το θεσμικό πλαίσιο για την “Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου, που παρέμενε στον “πάγο” από το 2010. Πρόκειται για θέμα μείζονος σημασίας για το δημόσιο συμφέρον, για την καταπολέμηση της αυθαίρετης δόμησης και για  την προστασία της ιδιοκτησίας. Σημειώνεται πως η ηλεκτρονική καταχώρηση της Ταυτότητας Κτιρίου θα είναι υποχρεωτική για τις νέες κατασκευές και κατά την αγοραπωλησία των υπαρχόντων ακινήτων. Θα τηρούνται αντίστοιχα ασφαλή αρχεία ηλεκτρονικών φακέλων όπου θα καταγράφονται  / περιλαμβάνονται τα στοιχεία  και η πλήρης “ιστορία” του ακινήτου, όπως: Στοιχεία αρχικής οικοδομικής άδειας (σχέδια, μελέτες) και τροποποιήσεις,  τακτοποιήσεις σε περίπτωση αυθαιρέτου, συμβόλαια αγοραπωλησιών, πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης ή/και στατικού ελέγχου, εργασίες συντήρησης και επέκτασης, νομιμοποιήσεις κλπ. Δηλαδή, στοιχεία τα οποία θα είναι ιδιαίτερα χρήσιμα κατά τη μελλοντική μετατροπή των ακινήτων αλλά και κατά την αλλαγή χρήσης ή μεταβίβασή τους.

Γιατί χρειάζεται η Ασφάλιση;

Κάθε Επαγγελματίας, αναλαμβάνει ευθύνες που μπορεί να ζημιώσουν.
Η νομοθεσία όσο και το πλαίσιο άσκησης του επαγγελματία Μηχανικού (Ηλεκτρονική Έκδοση Αδειών, Έλεγχοι στατικής επάρκειας από ανεξάρτητο Μηχανικό, Επίβλεψη, Ενεργειακά Πιστοποιητικά, Κτηματολόγιο, τακτοποιήσεις αυθαιρέτων), αλλάζουν δημιουργώντας ένταση υπευθυνότητας και ευθύνης. Τυχόν λάθη ή παραλείψεις είναι ανθρώπινες αδυναμίες που πάντα υπάρχουν και βαραίνουν. Το "ξέρω καλά τη δουλειά μου" ή "ουδέποτε είχα το παραμικρό πρόβλημα", δεν είναι σοβαρά επιχειρήματα για ένα σύγχρονο επαγγελματία.

Οι ενδεχόμενες αξιώσεις αποζημίωσης εις βάρος Μηχανικού μπορεί να είναι “δυσβάσταχτες” σε σχέση με την αμοιβή του, ειδικά σε περίπτωση σωματικής βλάβης / θανάτου όπου οι αξιώσεις για άμεσες και αποθετικές οικονομικές ζημιές (απώλεια εισοδήματος, ηθική βλάβη, ψυχική οδύνη) μπορεί να είναι μεγάλες.

Πρέπει να ασφαλίζεται και στη χώρα μας!

Πρόσφατα κάποιος Μηχανικός ο οποίος είχε αγοράσει διαμέρισμα στην πρωτεύουσα κάποιας χώρας της Ευρώπης, μου ζήτησε να του εξηγήσω γιατί η αρμόδια Αρχή Πολεοδομίας προκειμένου να χορηγηθεί η Άδεια Εργασιών Ανακαίνισης ζητούσε να υπάρχει η κατάλληλη Ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης Μηχανικού. Εξήγησα απλά πως τυχόν λάθη ή παραλείψεις θα μπορούσαν να δημιουργήσουν κάποια αξίωση αποζημίωσης και στη βάση αυτή, για την αποφυγή προστριβών είναι απαραίτητο να υπάρχει ο μηχανισμός της Ασφάλισης.

Πάντα πίστευα στην ανάγκη για ασφάλιση Επαγγελματικής Ευθύνης. Ίσως γιατί από πολύ νωρίς τόσο στην προσωπική μου ζωή όσο και στην επαγγελματική μου πορεία (ιδιαίτερα στην πρώτη καριέρα του Μηχανικού) χρειάσθηκε να αντιμετωπίσω θέματα ευθύνης και να συνειδητοποιήσω το πραγματικό νόημα της. Αλλά και επίσης διαπιστώνοντας πως σε όλες τις ώριμες αγορές των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν υπάρχει Επαγγελματίας που να μην είναι ενήμερος και καλυμμένος για την ευθύνη του.

Ανθρώπινα τα λάθη αλλά δυστυχώς βαραίνουν

Δημοσιεύθηκε στην εξειδικευμένη Πύλη Ενημέρωσης B2Green.gr 17/12/2020.
Για το σοβαρό θέμα της Επαγγελματικής Ευθύνης Μηχανικών, δυστυχώς υπάρχει έλλειψη κατάλληλης πληροφόρησης.

Τα σφάλματα δε συμβαίνουν από μόνα τους. Και είναι καλό να ξέρουμε πώς, για να τα αποφύγουμε όσο είναι δυνατό. Γιατί οι ευθύνες πάντα υπάρχουν και οι συνέπειες μπορεί να είναι βαριές. Παρά τα μέτρα και τις μεθόδους πρόληψης για την αποφυγή σφαλμάτων, είναι αποδεκτό ότι οι ζημίες και οι αστοχίες δεν πρόκειται να εκλείψουν.

Ο Μηχανικός με την ιδιότητα του Μελετητή, Επιβλέποντα ή Συμβούλου στην υλοποίηση τεχνικών έργων αναλαμβάνει σοβαρές ευθύνες. Πέρα από τυχόν υλικές ζημιές μπορεί να θεωρηθεί υπαίτιος και για σωματικές βλάβες ή θάνατο κάποιου/ων.

Λάθος αποφάσεις, παραλείψεις, προβληματική επικοινωνία με τον Εργοδότη – Πελάτη ή με συνεργάτες, έλλειψη ομαδικού πνεύματος, χαλαρή επίβλεψη, είναι πιθανές αιτίες για κάποια “αστοχία” που θα μπορούσε να προκαλέσει αξιώσεις αποζημίωσης εις βάρος του Μηχανικού.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε για το Ασφαλιστήριο;

Δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική εφημερίδα nextdeal.gr, 17/04/2019.

Η επαγγελματική ευθύνη από λάθη ή παραλείψεις του Μηχανικού είναι η πλέον περίπλοκη σε σχέση με την ευθύνη άλλων επαγγελματιών (Γιατρού, Λογιστή, Δικηγόρου κα). Αυτό, γιατί μπορεί να έχουμε θετικές και αποθετικές ζημιές που σχετίζονται τόσο με σωματικές βλάβες ή θάνατο ατόμων όσο και με υλικές ζημιές. Για το σοβαρό θέμα της Επαγγελματικής Ευθύνης Μηχανικού, και όχι μόνο,  δυστυχώς δεν υπάρχει η κατάλληλη αντικειμενική προσέγγιση. Τόσο από τους ίδιους τους χιλιάδες Μηχανικούς και τους επαγγελματικούς συλλόγους τους όσο και από την ίδια την ασφαλιστική αγορά. Και, το παρόν ενημερωτικό κείμενο μαζί με κάποια άλλα σχετικά, προσπαθεί να συμβάλλει στο να καλύψει,  έστω και εν μέρει, αυτό το κενό.

Ασφάλιση, γιατί χρειάζεται;

Δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική Πύλη Ενημέρωσης B2Green, 22/03/2019.

Γ' Μέρος

Κάθε Επαγγελματίας, αναλαμβάνει ευθύνες που μπορεί να ζημιώσουν
Τόσο η νομοθεσία όσο και οι παράμετροι που διέπουν την όποια επαγγελματική δραστηριότητα γίνονται όλο και πιο πολύπλοκες. Ειδικά για το επάγγελμα του Μηχανικού έχουν συμβεί πολλές αλλαγές τα τελευταία χρόνια (Πιστοποιητικά, τακτοποιήσεις αυθαιρέτων, ηλεκτρονική έκδοση Αδειών). Επιπλέον, τυχόν λάθη ή παραλείψεις είναι ανθρώπινες αδυναμίες ακόμη και για τον πλέον ευσυνείδητο επαγγελματία. Το "ξέρω καλά τη δουλειά μου" ή "ουδέποτε είχα το παραμικρό πρόβλημα" και άλλα παρόμοια, δεν είναι σοβαρά επιχειρήματα για ένα σοβαρό επαγγελματία...

Οι ενδεχόμενες αξιώσεις αποζημίωσης εις βάρος κάποιου επαγγελματία μπορεί να είναι οικονομικά «δυσβάσταχτες» σε σχέση με την αμοιβή του
Είναι προφανές πως σε περίπτωση σωματικής βλάβης / θανάτου (αφορά Αρχιτέκτονες - Μηχανικούς και Γιατρούς) οι αξιώσεις για άμεσες και αποθετικές οικονομικές ζημιές (απώλεια εισοδήματος, ηθική βλάβη, ψυχική οδύνη) μπορεί να είναι υπερβολικά μεγάλες.