ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ (Ι)

Τα λάθη είναι ανθρώπινα. Ναι, αλλά πώς;

Δημοσιεύθηκε στην ηλεκτρονική Πύλη Ενημέρωσης B2Green, 13/03/2019.

Α' Μέρος
Για το σοβαρό θέμα της Επαγγελματικής Ευθύνης Μηχανικών, και όχι μόνο,  δυστυχώς δεν υπάρχει η κατάλληλη αντικειμενική προσέγγιση. Και, το παρόν ενημερωτικό κείμενο μαζί με άλλα που θα ακολουθήσουν προσπαθεί να συμβάλλει στο να καλύψει,  έστω και εν μέρει, αυτό το κενό.

Τα σφάλματα δε συμβαίνουν από μόνα τους, προκαλούνται. Και είναι καλό να ξέρουμε πώς, για να τα αποφύγουμε όσο είναι δυνατό γιατί οι ευθύνες πάντα υπάρχουν και οι συνέπειες μπορεί να είναι βαριές.

Είναι γεγονός ότι ο αρχιτέκτονας, πολιτικός μηχανικός, μηχανολόγος-ηλεκτρολόγος, τοπογράφος Μελετητής ή Εργολάβος Κατασκευαστής και όσοι συμμετέχουν στην κατασκευή, αναλαμβάνουν αυξημένες ευθύνες, αφού πέρα από τυχόν υλικές ζημιές μπορεί να θεωρηθεί υπαίτιος ακόμη και για σωματικές βλάβες ή θάνατο κάποιου/ων.

Ωστόσο, παρά τα μέτρα και τις μεθόδους πρόληψης για την αποφυγή σφαλμάτων, είναι φανερό ότι οι ζημίες και οι αστοχίες δεν πρόκειται να εκλείψουν. Λάθος αποφάσεις, προβληματική επικοινωνία, έλλειψη ομαδικού πνεύματος, χαλαρή επίβλεψη, είναι σίγουροι δρόμοι προς την αστοχία. Συνήθως, χωρίς πολλή σκέψη, η αστοχία αποδίδεται σε «κακούς» μηχανικούς. Όλοι κάνουμε λάθη και τα λάθη δεν οφείλονται σε αδιαφορία, σε άγνοια ή σε περιφρόνηση των κανόνων.  Μελέτες έχουν δείξει ότι πολλές φορές προσπαθούμε να λύσουμε λάθος πρόβλημα. Ή σπεύδουμε να εφαρμόσουμε γνωστές και «δοκιμασμένες» λύσεις  αποκλείοντας νέες, εναλλακτικές προσεγγίσεις. Ιδιαίτερα όταν οι παράμετροι που πρέπει να ληφθούν υπόψη είναι αυξημένες και απαιτείται μία εντελώς καινοτομική προσέγγιση, οι «ομοιότητες» με προηγούμενες κατασκευές είναι «εμφανείς». Η θεώρηση του κινδύνου έχει ένα υποκειμενικό - ποιοτικό σκέλος που  σχετίζεται με τη συνολική μελέτη και ένα αντικειμενικό - ποσοτικό σκέλος που έχει να κάνει με τους υπολογισμούς. Δεν είναι τυχαία η ανάγκη για πραγματικό έλεγχο των μελετών και για ουσιαστική  επίβλεψη προκειμένου να διασφαλίζεται η ποιότητα μιας κατασκευής. Ωστόσο, τα λάθη συμβαίνουν λόγω συγκεκριμένης στάσης και αντίληψης. Πιο συγκεκριμένα:

  • Η Αμφισβήτηση -  «Σ’ αυτή την περίπτωση οι κανόνες δεν έχουν εφαρμογή».
  • Η Αυτοπεποίθηση - «Εγώ έχω τους δικούς μου κανόνες και δεν έχω πέσει ποτέ έξω».
  • Η Πίεση-Βιασύνη – «Γρήγορα! γρήγορα! να τελειώνουμε:»
  • Η Σιγουριά – «Λάθη κάνουν μόνο οι βλάκες, οι άσχετοι, και οι άπειροι».
  • Η Εξοικείωση – «Τι να μελετήσουμε; Το έχουμε κάνει τόσες φορές και το ξέρουμε».

Και βέβαια, ανθρώπινα χαρακτηριστικά όπως η προσωπικότητα, η ικανότητα αντίληψης και η αποτελεσματικότητα παίζουν σημαντικό ρόλο. Όπως και η κούραση, η παραπλάνηση,  η διάσπαση της προσοχής, η λάθος εντύπωση.  Και τελικά το αξιοσημείωτο είναι οι άνθρωποί που κάνουν τα λάθη, έχουν επινοήσει οι ίδιοι τις διαδικασίες να προστατεύονται από τις ζημιογόνες συνέπειές τους. Όπως, για παράδειγμα, την Ασφάλιση.

Συνεχίζεται..