ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ
Ενδιαφέρει ιδιαίτερα τους Δικηγόρους
Πέρυσι, το 2012, η Επιτροπή Αστικής Ευθύνης της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος έδωσε στη δημοσιότητα ειδική Έκθεση για την κατάσταση του κλάδου Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης στην Ελλάδα. Πρόκειται για μία εμπεριστατωμένη μελέτη που τεκμηριώνει, μεταξύ άλλων, τη μεγάλη υστέρηση του κλάδου Ασφάλισης Γενικής Αστικής Ευθύνης (εκτός Αυτοκινήτου) έναντι του κοινωνικού συνόλου. Ο συγκεκριμένος Κλάδος Ασφάλισης δεν ενδιαφέρει μονάχα τους Καταναλωτές, τις Ασφαλιστικές Εταιρείες και τους Ασφαλιστικούς Διαμεσολαβητές. Ενδιαφέρει ιδιαίτερα και τους δικηγόρους που συμβάλλουν στην εύρυθμη – σύννομη λειτουργία της κοινωνίας. Ειδικότερα, η συγκεκριμένη Μελέτη προσεγγίζει την κατάσταση στην Ασφάλιση Γενικής Αστικής Ευθύνης δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην Ασφάλιση της Επαγγελματικής Ευθύνης, που αφορά τους χιλιάδες επαγγελματίες αλλά και τους Καταναλωτές ή τις Επιχειρήσεις που κάνουν χρήση των υπηρεσιών τους.
Οι καιροί αλλάζουν
Στη σύγχρονη κοινωνία που διαρκώς μεταλλάσσεται, σημαντικό στοιχείο αποτελεί ο βασικός Νόμος 2251/1994 για την προστασία του Καταναλωτή, ο οποίος κατέστησε “αυστηρή” την αστική ευθύνη (“strict” liability) τόσο του Κατασκευαστή – Παραγωγού, Εμπόρου – Διανομέα καταναλωτικού προϊόντος όσο και του Παρέχοντος Υπηρεσίες προς τον Καταναλωτή. Θέμα εξόχως σοβαρό για τη διασφάλιση των συμφερόντων του Καταναλωτή αλλά και για την εξέλιξη των συναλλακτικών ηθών στη σύγχρονη κοινωνία, που γίνεται όλο και πιο πολύπλοκη και απαιτητική. Δυστυχώς όμως ο νόμος αυτός, σε ότι αφορά θέματα ευθύνης στη χώρα μας, έμεινε στα «αζήτητα» και συνεχίζει να αγνοείται.
Η καταναλωτική συνείδηση των Ελλήνων ωριμάζει και οι διάφοροι φορείς που του παρέχουν προϊόντα ή υπηρεσίες μπορούν ανά πάσα στιγμή να βρεθούν εκτεθειμένοι σε αξιώσεις αποζημίωσης. Είναι γνωστό πως η παγκοσμιοποίηση, η οικονομική κρίση και ο ανταγωνισμός δημιουργούν “ένταση κινδύνου” σε σχέση με την κυκλοφορία προϊόντων και την παροχή υπηρεσιών σε μια ευρύτερη αγορά. Ειδικότερα, το πρόβλημα είναι περισσότερο σοβαρό όταν πρόκειται για “ευαίσθητα” προϊόντα (τρόφιμα, χημικά, φαρμακευτικά, καλλυντικά, παιδικά παιχνίδια, Ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό κλπ.) ή για παροχή υπηρεσιών Συμβούλου σε εξειδικευμένα τεχνικά θέματα κατασκευών, τεχνολογίας, πληροφορικής ή σε χρηματο-οικονομικά και νομικά ζητήματα
Παροχή Υπηρεσιών & Ευθύνη έναντι Καταναλωτών
Πόσοι από τους Επαγγελματίες Παροχής Υπηρεσιών (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, λογιστές, διάφοροι σύμβουλοι) γνωρίζουν το άρθρο 8 του Ν2251/94 περί “Προστασίας Καταναλωτού” (*), που ρητά αναφέρεται στην ευθύνη τους; Είναι βέβαιο πως οι ίδιοι οι Επαγγελματίες το αγνοούν. Γιατί ακόμη και οι Νομικοί Σύμβουλοι των αντίστοιχων επαγγελματικών συνδικαλιστικών φορέων τους, που κανονικά πρέπει να το γνωρίζουν, δεν παίρνουν θέση επί του θέματος ενημερώνοντας τους ενδιαφερόμενους; Μήπως γιατί αγγίζει και τη δική τους επαγγελματική ευθύνη και εξυπηρετεί καλύτερα η διαιώνιση του “θολού τοπίου” στα θέματα επαγγελματικής ευθύνης, αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο για αντιπαραθέσεις και νομικές διεκδικήσεις;
Είναι απαραίτητο οι ίδιοι οι δικηγόροι με τους Συλλόγους τους να πάρουν πρωτοβουλίες ώστε να αναδειχθεί σε αντικειμενική βάση το θέμα της Αστικής Ευθύνης σε συνδυασμό με την κατάλληλη ασφαλιστική κάλυψη; Εξάλλου το όλο θέμα ανάγεται σε “ύλη” για επαγγελματική αξιοποίηση από την πλευρά τους.
Είμαστε ίσως από τις ελάχιστες χώρες της Ε.Ε. με παρόμοια υστέρηση. Ωστόσο, οι όποιες θεσμικές εξελίξεις στα θέματα Αστικής Ευθύνης αποτελούν γόνιμο έδαφος για επαγγελματική ύλη προς διαχείριση από τους δικηγόρους. Διότι ο ρόλος τους δεν περιορίζεται μονάχα σε δικαστηριακές διεκδικήσεις. Είναι ευρύτερος και η έναντι αμοιβής συμβουλευτική δικηγορία, έχει μέλλον στην Ελλάδα. Είναι άλλωστε αποδεδειγμένο πως οι όποιες μακρόχρονες δικαστικές διεκδικήσεις αποζημιώσεων επιφέρουν ψυχική φθορά που πρέπει να συνεκτιμάται στις εκάστοτε διαπραγματεύσεις. Συνεπώς, οι δικηγόροι έχουν λαμπρό πεδίο δράσης στο χώρο της συμβουλευτικής και της νομικής διαμεσολάβησης σε συνδυασμό με τη συστηματική θεσμοθέτηση στη χώρα μας της Ασφάλισης Αστικής Ευθύνης. Φυσικά, συμπεριλαμβάνεται και η ασφαλιστική κάλυψη της ίδιας επαγγελματικής ευθύνης έναντι των Πελατών τους.
Αναγκαία η μεταρρύθμιση
Η κοινωνία μας πέρα από την εύκολη υιοθέτηση των καταναλωτικών προτύπων συμπεριφοράς και διαβίωσης, στα θέματα ευθύνης παρέμεινε αδρανής και επικίνδυνα αδιάφορη, υπνωτισμένη από την επίπλαστη κοινωνική ευμάρεια που δημιούργησε η άφρων πολιτική των εκάστοτε κυβερνήσεων.
Είναι καιρός πλέον το θέμα αυτό διεξοδικά να μελετηθεί διεξοδικά και συστηματικά να προωθηθεί στην αγορά. Σε μια τέτοια προοπτική, η έννοια της «Ευθύνης» στην ευρύτερη διάστασή της, φαίνεται να είναι το μεγάλο ζητούμενο για την πολυπόθητη ανάκαμψη της χώρας. Προς τούτο, θα πρέπει να αναδειχθεί και να προσεγγισθεί επί της ουσίας.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(*) Άρθρο 8 του Ν.2251/94 (Ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες)
1. Ο παρέχων υπηρεσίες ευθύνεται για κάθε περιουσιακή ζημία ή ηθική βλάβη που προκάλεσε παράνομα και υπαίτια, με πράξη ή παράλειψη του, κατά την παροχή αυτών στον καταναλωτή. Ως παρέχων υπηρεσίες νοείται όποιος, στο πλαίσιο της άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας, παρέχει υπηρεσία, κατά τρόπο ανεξάρτητο.
2. Δεν είναι υπηρεσία, με την έννοια αυτού του (παρόντος) άρθρου, παροχή η οποία έχει ως άμεσο και αποκλειστικό αντικείμενο την κατασκευή προϊόντων ή τη μεταβίβαση εμπραγμάτων δικαιωμάτων ή δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας. (Ως παρέχων υπηρεσίες θεωρείται όποιος παρέχει κατά τρόπο ανεξάρτητο υπηρεσία στο πλαίσιο της άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας).
3. Ο ζημιωθείς υποχρεούται να αποδείξει τη ζημία και την αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της παροχής της υπηρεσίας και της ζημίας.
4. Ο παρέχων υπηρεσίες φέρει το βάρος της απόδειξης για την έλλειψη παρανομίας και υπαιτιότητας του…